Crash test, czyli test zderzeniowy, to próba przeprowadzana przez producentów samochodów w celu oceny odporności i zachowania pojazdu podczas kolizji, jak również ogólnej zdolności do zapewnienia ochrony pasażerom. Tego rodzaju testy przeprowadzane są już od lat 50. XX wieku i odgrywają istotną rolę w zwiększaniu bezpieczeństwa dla uczestników ruchu. Ich wyniki dostarczają wiele cennych informacji jeszcze zanim konkretny pojazd zostanie dopuszczony do użytku.
Crash test w praktyce
Przeprowadzenie crash testu to obecnie obowiązek producentów samochodów. Jest to regulowane wprowadzonymi w latach 70. przepisami, według których pojazdy muszą spełnić określone normy zderzeniowe. Jeżeli dany model nie sprosta stawianym wymaganiom, może nie zostać dopuszczony do ruchu według regulacji stosowanych w danym kraju. Na terenie Unii Europejskiej decyzja zależy od tzw. homologacji typu WE, jednak testy są często przeprowadzane przez niezależne instytucje. Jedną z najważniejszych jest Euro NCAP – European New Car Assessment Programme, organizacja non-profit, która zajmuje się oceną bezpieczeństwa pojazdów.
Zobacz także: Nowe obowiązkowe systemy bezpieczeństwa w samochodach
Jakie testy przeprowadza się na samochodach?
Dokładna lista testów, podobnie jak ich parametry, różni się w zależności od konkretnych wytycznych prawnych i wymogów organizacji, która je przeprowadza. W przypadku Euro NCAP zestaw prób wchodzących w skład testu to obecnie:
- Zderzenie czołowe typu off-set (front impact) – w skład tej próby wchodzą dwa testy. Pierwszy z nich to czołowe uderzenie całą powierzchnią w nieruchomą ścianę z prędkością 50 km/h. W drugim pojazd zderza się z mobilną przeszkodą o masie 1 400 kg, która ma za zadanie symulować przeciętny samochód na drodze. Zarówno testowane auto, jak i przeszkoda poruszają się w tym przypadku z prędkością 50 km/h. Obszar uderzenia to 50% przedniej powierzchni pojazdu.
- Zderzenie boczne (side impact) – bariera o masie 900 kg uderza w bok stojącego w bezruchu pojazdu z prędkością 50 km/h, na wysokości środkowego słupka nadwozia.
- Test słupa (pole test) – auto przemieszcza się bokiem z prędkością 29 km/h i uderza w pionową przeszkodę, również na wysokości środkowego słupka nadwozia.
- Próba zderzenia z pieszym (pedestrian impact) – symulacja potrącenia pieszego przodem pojazdu, który porusza się z prędkością 40 km/h. W tym celu wykorzystuje się manekiny.
Niektóre crash testy obejmują także dodatkowe próby. Należą do nich m.in. najechanie auta na tył innego pojazdu, dachowanie, zderzenie motocyklisty z pojazdem, wjechanie w drzewo czy zderzenie z barierą energochłonną.
Zobacz też: Jak wyglądają testy wytrzymałościowe foteli samochodowych?
Skala ocen w testach Euro NCAP 2021
Na podstawie wyników uzyskanych podczas crash testów sporządzane są opinie. Zostały one podzielone na kilka kategorii:
- ochrona dorosłych pasażerów,
- ochrona dzieci,
- ochrona innych uczestników ruchu drogowego,
- systemy asystujące.
Każda z tych kategorii oceniana jest procentowo, a następnie przyznawana jest ogólna opinia w 5-stopniowej skali gwiazdek. Najwyższa ocena to w praktyce dobra ochrona przed uderzeniami i kompleksowe wyposażenie z praktyczną technologią, która zapobiega wypadkom. Co ciekawe, początkowo skala obejmowała jedynie 4 gwiazdki – mimo że po dodaniu piątej w 1999 roku specjaliści uważali, że uzyskanie maksymalnej noty będzie niemożliwe, już dwa lata później Renault Laguna drugiej generacji mogła pochwalić się takim wynikiem. Z roku na rok liczba 5-gwiazdkowych ocen wzrasta ze względu na stosowanie coraz bezpieczniejszych materiałów i konstrukcji w produkcji samochodów.
Zobacz także: Inteligentne, aktywne i bierne systemy bezpieczeństwa w samochodach
Euro NCAP 2021 – które modele wypadły najlepiej?
W 2021 roku przeprowadzono 35 testów zderzeniowych. Pięć gwiazdek otrzymała ponad połowa z nich – aż 24 modele. Wśród nich znalazły się między innymi Skoda Fabia, Toyota Yaris Cross, Nissan Qashqai czy Hyundai Tucson.
Zobacz także: Toyota Yaris nominowana do tytułu Samochodu Roku 2021. Wewnątrz znajdują się niezwykle lekkie komponenty Knauf!
Sporymi sukcesami może pochwalić się Genesis, koreańska luksusowa marka należąca do Hyundai – aż cztery propozycje tego producenta (G70, GV70, G80 i GV80) otrzymały 5-gwiazdkową ocenę. Taki wynik dostały również m.in. Volkswagen ID.4 i ID.5, BMW iX, Mercedes EQ EQS, Hyundai IONIQ 5, Audi Q4 e-tron, Subaru Outback czy Skoda ENYAQ iV. Na drugim końcu rankingu znalazły się z kolei modele takie jak Renault Zoe (0 gwiazdek) czy kilka propozycji od Dacii – Jogger i Spring z 1 gwiazdką oraz Logan i Sandero Stepway z dwoma gwiazdkami.
Na podstawie wyników uzyskiwanych przez poszczególne modele w latach 2019–2022 udało się również wytypować najbezpieczniejszy samochód w każdej z badanych kategorii. Wyniki prezentują się następująco:
- ochrona kierowcy i pasażera jadących wewnątrz samochodu: Mazda CX30 (99%),
- ochrona dzieci jadących wewnątrz samochodu: Subaru Forester, Mercedes EQ EQS, Mercedes CLA, Mercedes EQ EQB, Nissan Qashqai (91%),
- ochrona pieszych: Mercedes EQ EQA (94%),
- zaawansowane systemy wspomagania kierowcy: Subaru Outback, Nissan Qashqai (95%).
Co wpływa na bezpieczeństwo użytkowania samochodu?
Zarówno koncerny samochodowe, jak i sami klienci przykładają obecnie ogromną wagę do bezpieczeństwa modeli wprowadzanych na rynek. Czynniki, które najbardziej wpływają na ochronę użytkowników podczas eksploatacji pojazdu, zostały podzielone na dwie grupy: bezpieczeństwo czynne i bezpieczeństwo bierne. Pierwsza z nich obejmuje wszystkie właściwości samochodu, które zmniejszają prawdopodobieństwo wypadku. Druga z kolei skupia się na redukcji skutków zaistniałej już kolizji. Wśród rozwiązań konstrukcyjnych, których celem jest zwiększenie bezpieczeństwa samochodu, znajdują się m.in.:
- polepszenie właściwości dynamicznych,
- zastosowanie układów antypoślizgowych, ochrony przed blokowaniem kół oraz wspomagania hamowania,
- wprowadzenie systemów wpływających na stateczność poprzeczną, kierunkową i podłużną,
- układy mające wpływ na sterowanie i manewrowanie,
- zwiększenie widoczności i komfortu podczas jazdy,
- udoskonalenie konstrukcji nadwozia dzięki zastosowaniu sztywnego szkieletu i wzmocnieniu kabiny,
- stosowanie kontrolowanych stref zgniotu,
- zastosowanie odkształcalnych kolumn kierownicy.
Zobacz także: Case study: Moduł przedniej ochrony pasywnej pieszych – przedni wylot powietrza Renault Captur i absorber przedniego zderzaka.
Jak poprawić wyniki samochodu w crash teście?
Lepsze wyniki samochodu w teście zderzeniowym wymagają od producentów bardzo dobrze opracowanego projektu i wysokiej jakości materiałów zastosowanych w produkcji. Trudno jednoznacznie wskazać, co dokładnie wymaga modyfikacji – wiele zależy od konkretnego modelu. Samochody z różnych segmentów inaczej będą reagować podczas prób, a istotnym czynnikiem jest także sama masa pojazdu. Bez względu na klasę i typ auta warto jednak stawiać na sprawdzone materiały, które skutecznie zwiększają ochronę bez negatywnego wpływu na komfort jazdy.
Bezpieczne rozwiązania dla branży automotive oferuje między innymi spółka Knauf Industries, wytwarzająca przede wszystkim wewnętrzne i zewnętrzne komponenty z polipropylenu spienionego (EPP) oraz polistyrenu (EPS). Wśród produktów oferowanych przez Knauf Industries znaleźć można m.in. systemy bezpieczeństwa z EPP, fotele samochodowe oraz foteliki dziecięce, słupki, zderzaki i wiele innych. Zarówno EPP, jak i EPS mają bardzo dużą zdolność do amortyzowania wstrząsów oraz wysoką odporność na uderzenia. Zastosowanie komponentów z tych materiałów pozwala na optymalny rozkład energii wewnątrz pojazdu, co znacząco zwiększy bezpieczeństwo pasażerów.
Zobacz także: Części samochodowe z tworzyw sztucznych