Starzejące się społeczeństwo jest coraz częściej zauważalnym zjawiskiem w krajach wysoko rozwiniętych. Widać go również na drogach, gdyż kierowcy po 50. roku życia są najszybciej rosnącą grupą. Mają oni duże doświadczenie, jednak specyficzne dla wieku uwarunkowania sprawiają, że mogą mieć problemy z koncentracją czy szybkim podejmowaniem decyzji na drodze. Jak powinny być wyposażone samochody dla tej grupy wiekowej?
Według ONZ do 2050 roku średnia życia w krajach wysoko rozwiniętych wzrośnie z 77 do 83 lat. Starzejące się społeczeństwo jest widoczne zwłaszcza w Unii Europejskiej. W 2050 roku osoby po 50 roku życia będą stanowiły aż 50% całej jej populacji. W Stanach Zjednoczonych już w 2018 roku liczba kierowców po 65 roku życia wzrosła do 45 milionów. Jak podaje Centers for Disease Control and Prevention (CDC) stanowi to przyrost o 60% w porównaniu z rokiem 2000. Proces ten będzie nadal przyspieszać.
Dzięki rozwojowi medycyny coraz starsze osoby będą prowadzić pojazdy, a nawet odbywać dłuższe podróże niż dotychczas. Dziś wiele starszych osób cieszy się bardzo dobrym zdrowiem. Choć wiek nie stanowi dla nich przeszkody w realizowaniu aktywności życiowych, ma on obiektywny wpływ na prowadzenie pojazdu. Zwłaszcza, że obecne warunki drogowe znacznie różnią się od tych, jakie panowały kilka dekad temu. Starsi kierowcy stali się obiektem prowadzonych na międzynarodową skalę badań. Pozwoliły one wskazać wspólne cechy dla tej grupy i jej wpływ na bezpieczeństwo na drogach.
Wiek kierowcy a bezpieczeństwo
Szacuje się, że kierowcy muszą niekiedy podjąć od ośmiu do dwunastu decyzji na jeden kilometr. Czasu na zdecydowanie o wykonaniu danego manewru jest niewiele, bo około pół sekundy. Dlatego jakiekolwiek ograniczenia w obrębie wzroku, słuchu czy zdolności koncentracji mają istotny wpływ na trafność wyboru. Badania wykonane na kierowcach w starszym wieku wykazały, że 50% wypadków z ich udziałem ma miejsce na skrzyżowaniach. To ponad dwa razy więcej niż w przypadku kierowców w średnim wieku, którzy powodują 21% tego typu wypadków. Wynika to z faktu, że osoby w starszym wieku mogą mieć trudności z podzielnością uwagi i szybką oceną dynamicznej sytuacji w ruchu ulicznym. Słabszy wzrok, mniejsza ostrość kontrastu i zawężone pole widzenia wpływają na ocenę odległości i zachowań licznych uczestników skrzyżowania.
Badania pokazały jednak również, że starsi kierowcy zachowują się bezpieczniej niż ci z innych grup wiekowych. Podejmują trafne decyzje, jednak potrzebują na to więcej czasu. Ograniczenia związane z wiekiem rekompensują między innymi zmniejszeniem prędkości jazdy i wolniejszym wykonywaniem manewrów. Rezygnują z jazdy w nocy i wybierają znane im, łatwiejsze trasy z mniejszą liczbą skrzyżowań. W odróżnieniu od młodszych kierowców nie używają oni także alkoholu i zawsze dbają o zapinanie pasów bezpieczeństwa. Odpowiednie wyposażenie wnętrza samochodu może być dodatkowym udogodnieniem wpływającym na podwyższenie bezpieczeństwa osób w starszym wieku.
Wyposażenie samochodu dla seniora
Starsze osoby mają większe wymagania związane z komfortem, gdyż często cierpią na różnego rodzaju bóle i ograniczenia ruchowe. Jakikolwiek dyskomfort czy niewygodna pozycja mogą więc wpłynąć na poziom stresu i obniżenie zdolności koncentracji. Dlatego ważnym aspektem jest dobór samochodu z takim wyposażeniem, które ułatwi codzienną jazdę. Mogłoby się wydawać, że w tym przypadku optymalnym rozwiązaniem byłyby samochody autonomiczne lub półautonomiczne.
Ich kamery i inteligentne systemy wyręczają kierowców w podejmowaniu decyzji i wykonywaniu niektórych manewrów. Jednak według ankiety przeprowadzonej przez American Automobile Association tylko jedna na dziesięć starszych osób byłaby skłonna kupić samochód z inteligentnymi funkcjami. Wynika to z między innymi z przyzwyczajenia do tradycyjnych rozwiązań i braku zaufania do nowych technologii. Najlepszym rozwiązaniem będą więc dostosowane do indywidualnych potrzeb seniorów udogodnienia w obrębie pasywnych systemów bezpieczeństwa.
Nowoczesne technologie a udogodnienia dla seniorów
Kluczowym elementem samochodu dla seniora jest wygodne siedzenie z możliwością wielostopniowego dopasowania do sylwetki kierowcy, nawet za jednym naciśnięciem przycisku. Nowoczesne technologie wypełnień produkowanych ze spienionego polipropylenu (EPP) pozwalają na szybką, ekonomiczną i precyzyjną produkcję takich rozwiązań. Dzięki niewielkiemu ciężarowi pozwalają zmniejszyć masę komponentu, a jednocześnie wyposażyć go w precyzyjnie uformowane kanały pozwalające na prowadzenie okablowania. Doskonałym rozwiązaniem jest także aktywny zagłówek z wypełnieniem z EPP, który daje solidne podparcie dla głowy i stabilizuje ją w przypadku kolizji. Ze spienionego polipropylenu są wykonywane także wygodne podłokietniki i montowane pod kolumną kierownicy tzw. footresty, które chronią przed kontuzją nóg.
Oprócz zegarów o dużym kontraście, ważnym udogodnieniem dla seniorów mogłoby być ponadto zwiększenie widoczności przez przednią szybę dzięki węższym słupkom. Nowoczesne technologie przetwarzania EPP pozwalają na optymalne zrównoważenie ciężaru i wytrzymałości mechanicznej takich komponentów, dzięki czemu można łatwo uzyskać oczekiwany efekt. Kolejnym aspektem jest ochrona przed uderzeniami bocznymi, do jakich może dojść podczas wypadków na skrzyżowaniach. Panele z EPP doskonale sprawdzają się w roli wypełnień drzwiowych, tworząc wytrzymały bufor bezpieczeństwa dla pasażerów. Spieniony polipropylen nie rozpada się na części, ani nie ulega trwałemu uszkodzeniu, dzięki czemu jest stosowany nawet w zderzakach.
Jaki zatem powinien być najlepszy samochód dla seniora? Najprostsza odpowiedź brzmi: bezpieczny, do czego bez wątpienia przyczyni się odpowiedni dobór komponentów pasywnych systemów bezpieczeństwa. W dużej mierze warunkują one komfort i bezpieczeństwo starszych kierowców. Zapewniając wygodne ułożenie ciała, pozwalają uniknąć problemów bólowych podczas prowadzenia pojazdu, co przekłada się bezpośrednio na poprawę koncentracji kierowcy. Przede wszystkim jednak gwarantują skuteczną ochronę w przypadku ewentualnej kolizji. Ma to tym większe znaczenie, że starsze osoby są bardziej podatne na wszelkie urazy niż przedstawiciele młodszych grup wiekowych.
Zobacz też: Bezpieczny zderzak samochodowy – z czego powinien być wykonany?