Autonomiczne pojazdy to obecnie jeden z najgorętszych tematów w branży automotive. Wizja samoprowadzącego się samochodu jest bardzo atrakcyjna, jednak wielu specjalistów zastanawia się nad bezpieczeństwem takiego rozwiązania. Co warto wiedzieć na ten temat?
Rozwój samochodów autonomicznych
Rozwój samochodów autonomicznych po 2021 roku nieco zwolnił – zwłaszcza w kontekście najbardziej zaawansowanych systemów, które w całości wyłączają ingerencję kierowcy. To przede wszystkim wynik zakłóceń łańcucha dostaw, wiążących się z ograniczoną dostępnością części elektronicznych i półprzewodnikowych. Obok problemów związanych z kryzysem gospodarczym spowodowanym przez pandemię koronawirusa należy jednak zwrócić uwagę na szereg innych kwestii, które mogą mieć wpływ na dalszy wzrost tego sektora. Wyzwaniem są głównie kwestie technologiczne, prawne i społeczne. Szczególnie trudne do rozwiązania są te ostatnie – wiele osób nadal ma spore obawy przed użytkowaniem autonomicznych samochodów. Podstawowym powodem jest brak zainteresowania dla rozwiązań z obszaru sztucznej inteligencji: mimo że AI ma coraz większe możliwości, pełne wdrożenie takich pojazdów na drogach wymaga stuprocentowej pewności w zakresie bezpieczeństwa.
Pomimo przeszkód, jakie stoją na drodze do wdrożenia samoprowadzących się samochodów, autonomiczne pojazdy są nieodłączną częścią przyszłości motoryzacji. Największe koncerny z branży prześcigają się w opracowywaniu coraz bardziej zaawansowanych technologii, dzięki którym być może już za kilka lat podróże bez kierowcy będą standardem. Szacuje się, że do 2035 roku udział autonomicznych pojazdów w europejskim rynku będzie wynosić ok. 14%, a w Chinach – aż 34%.
Bezpieczeństwo samochodów autonomicznych zależnie od poziomu
Omawiając kwestię bezpieczeństwa, warto wspomnieć o zróżnicowaniu poziomów samochodów autonomicznych. Zgodnie z definicją opracowaną przez organizację Society of Automotive Engineers (SAE) tego typu samochody można podzielić ze względu na stopień autonomiczności. Wyróżnia się sześć (lub siedem) poziomów:
- poziom 0 – brak automatyzacji;
- poziom 1 – samochody wyposażone w systemy i narzędzia wspomagania, które wspierają kierowcę w konkretnych sytuacjach, np. tempomat aktywny;
- poziom 2 – zaawansowane systemy, które łączą funkcjonalność tempomatu (przyspieszanie i zwalnianie) z automatyczną obsługą kierownicy;
- poziom 2+ (nie jest uwzględniony w oficjalnej klasyfikacji) – kategoria pomiędzy poziomem 2 a możliwością jazdy bez udziału kierowcy; pojazdy zaliczane do tej grupy wymagają kontrolowania działania auta i gotowości do przejęcia prowadzenia samochodu;
- poziom 3 – warunkowa automatyzacja: samochody są w stanie podejmować zestaw działań kluczowych dla zapewnienia bezpieczeństwa, jednak dostępność takich funkcji jest zależna m.in. od pogody, rodzaju drogi czy natężenia ruchu;
- poziom 4 – wysoki poziom automatyzacji, który pozwala na jazdę całkowicie bez ingerencji kierowcy w określonych warunkach; w niebezpiecznych sytuacjach wyświetlane są powiadomienia i ostrzeżenia, jednak samochód jest w stanie samodzielnie poradzić sobie z jazdą;
- poziom 5 – samochody całkowicie zautomatyzowane, bez względu na warunki i okoliczności.
Zagrożenia wynikające z użytkowania pojazdów autonomicznych
Obawy związane z użytkowaniem pojazdów autonomicznych – zarówno wśród ekspertów, jak i samych kierowców – wynikają w głównej mierze z ograniczonego zaufania do nowoczesnych technologii. Dotyczy to szczególnie rozwiązań z obszaru sztucznej inteligencji. Pewnym problemem jest także obecna infrastruktura, która w wielu miejscach wymaga pewnych modyfikacji pod kątem samoprowadzących się samochodów. Wśród najważniejszych kwestii, które budzą wątpliwość, znajdują się:
- stan infrastruktury drogowej,
- całkowita zależność osób znajdujących się w pojeździe od systemów AI,
- zagrożenia z zakresu cyberbezpieczeństwa związane z potencjalnym zdalnym włamaniem się do samochodu,
- nieprzewidziane awarie poszczególnych systemów, które mogą prowadzić do wielu poważnych wypadków.
Co zrobić, aby poprawić bezpieczeństwo samochodów autonomicznych?
Obecnie wiele koncernów motoryzacyjnych prowadzi badania nad tym, jak zwiększyć poziom bezpieczeństwa aut autonomicznych. Kluczową kwestią jest niezawodność systemów, jednak to nie wszystko. W kontekście tego tematu warto wspomnieć o bezpieczeństwie czynnym oraz biernym. Pierwsze z tych zagadnień obejmuje rozwiązania związane ze wspomaganiem kierowców tak, aby nie doprowadzić do wypadku czy kolizji lub innych niebezpiecznych sytuacji na drodze. Bezpieczeństwo bierne w samochodzie ma za to na celu minimalizowanie skutków wydarzeń, których nie da się uniknąć w inny sposób.
Rozwiązania z obydwóch tych obszarów mają ogromne znaczenie w pojazdach autonomicznych. Obecnie standardem są inteligentne, aktywne i bierne systemy bezpieczeństwa w samochodach. ABS, EBD, ASR czy ESP to już praktycznie podstawowe wyposażenie – coraz częściej jednak słyszy się o zaawansowanych projektach opracowywanych z myślą o samoprowadzących się pojazdach. Jeśli natomiast chodzi o systemy bezpieczeństwa biernego w samochodach autonomicznych, są to w głównej mierze trwałe elementy konstrukcji wykonywane z materiałów takich jak polipropylen i polistyren spieniony. To tworzywa o unikalnych właściwościach, które przekładają się m.in. na skuteczną amortyzację uderzeń, zapobieganie złamaniom podczas gwałtownego szarpnięcia oraz ograniczenie ryzyka wypadnięcia z samochodu podczas wypadku. Części samochodowe zapewniające bezpieczeństwo to obecnie podstawa w projektowaniu nowych modeli pojazdów – od ich wykorzystania zależy na przykład to, gdzie znajduje się najbezpieczniejsze miejsce w samochodzie.
Przyszłość pojazdów autonomicznych zależy od ich bezpieczeństwa
Dalszy rozwój pojazdów autonomicznych, podobnie jak przyszłość samochodów elektrycznych, pozostawia wiele niewiadomych, na które w tym momencie nie ma jeszcze odpowiedzi. Projektanci nieustannie pracują nad nowoczesnymi konstrukcjami, w których istotną rolę odgrywają komponenty z tworzyw sztucznych. To m.in. produkty z EPP i EPS wytwarzane przez Knauf Automotive – właściwości tych materiałów pozwalają poprawić szereg parametrów związanych z bezpieczeństwem w samochodach autonomicznych.