Obawy przed wahaniami cen benzyny i oleju napędowego to codzienność wielu kierowców. Podobny kryzys paliwowy miał miejsce w latach 70. i w wielu krajach doprowadził do zastąpienia ropy naftowej tańszym gazem. Jak pokazują aktualne dane sprzedażowe, dziś coraz więcej kierowców decyduje się na zakup samochodów elektrycznych, które są znacznie tańsze w eksploatacji niż spalinowe.
Kryzys paliwowy 2022 – co go spowodowało?
Główną przyczyną kryzysu paliwowego jest aktualna sytuacja geopolityczna. Ograniczenia, jakie nałożyły na import rosyjskiej ropy naftowej Unia Europejska i grupa G7, doprowadziły do poważnych problemów w sektorze energetycznym. Najbardziej dotknięta kryzysem paliwowym jest Unia Europejska, która ze względu na bliskość geograficzną była w największym stopniu uzależniona nie tylko od dostaw rosyjskiej ropy naftowej, lecz również gazu. W 2022 roku większość państw Unii Europejskiej przestała również importować rosyjski gaz ziemny, który udało się zastąpić skroplonym surowcem LNG sprowadzanym głównie ze Stanów Zjednoczonych. Dużym problemem są jednak nadal niedobory ropy naftowej pochodzącej z Rosji. Ze względu na swoje właściwości nie może być ona zastąpiona surowcem amerykańskim np. w sektorze produkcji oleju napędowego, który jest niezbędny do ogrzewania domów czy napędzania samochodów z silnikiem Diesla.
Kryzys energetyczny i jego skutki
Bezpośrednim skutkiem kryzysu paliwowego 2022 był wzrost cen prądu i ciepła. W konsekwencji zwiększyły się koszty produkcji przemysłowej we wszystkich sektorach. Ograniczona dostępność drogich surowców energetycznych przełożyła się na wysoką inflację, która dodatkowo pogarsza trudną sytuację ekonomiczną zarówno przedsiębiorstw, jak i odbiorców indywidualnych w Europie i na świecie. Pośrednim skutkiem kryzysu paliwowego 2022 jest, podobnie jak w latach 70., poszukiwanie alternatywnych paliw. W wielu krajach podejmuje się próby zastąpienia gazu i oleju tradycyjnym węglem kamiennym czy zwiększeniem produkcji energii pochodzącej z atomu. Jak jednak podkreśla wielu specjalistów, długofalowym rozwiązaniem jest zwrócenie się w kierunku energii pochodzącej z odnawialnych źródeł energii, które są dostępne lokalnie i pozwalają uniezależnić się od zewnętrznych dostaw węglowodorów.
Kryzys paliwowy jednym ze skutków kryzysu energetycznego
Jednym z głównych przejawów kryzysu energetycznego jest ograniczona ilość paliw kopalnych potrzebnych do napędzania środków transportu, zarówno indywidualnego, jak i towarowego. Ponieważ paliwa są w pierwszej kolejności potrzebne do ogrzewania budynków, zmniejsza się ich dostępność dla branży transportowej. Wysokie ceny paliw powodują dodatkowy wzrost ceny rynkowej transportowanych towarów oraz wzrost inflacji. Spadek wartości pieniądza napędza ceny paliw, surowców oraz towarów i tak powstaje „błędne koło”. Dlatego zwłaszcza dziś konieczne staje się rozważenie zastosowania w branży transportowej samochodów elektrycznych napędzanych energią pozyskiwaną z powszechnie występujących, odnawialnych źródeł, jak choćby słońce czy wiatr. Innym rozwiązaniem mogą być samochody wodorowe. Pojazdy zasilane wodorowymi ogniwami paliwowymi stanowią obecnie ciekawą alternatywę dla elektrycznych, jednak technologia ta wymaga opracowania odpowiedniej infrastruktury.
Pokłosie kryzysu energetycznego, czyli wzrost cen benzyny i innych paliw – notowania paliw 2022
Ropa naftowa i gaz to surowce, które „napędzają” naszą cywilizację na co dzień, dlatego wszelkie zawirowania na tych rynkach są dotkliwe dla wszystkich odbiorców. Przed wojną w Ukrainie cena za baryłkę ropy naftowej oscylowała w okolicach 90 dolarów. W 2022 roku zarówno ropa WTI, jak i Brent doszły do poziomu nawet 130 dolarów za baryłkę, zbliżając się tym samym do historycznego rekordu z 2008 roku, gdy wartość ta wynosiła 150 dolarów. Gwałtownie wzrosły również ceny gazu, z niecałych 90 euro za MWh do 119 euro za MWh po informacji o ataku na Ukrainę (czyli o 35%). W górę poszybowały także ceny węgla energetycznego, który pomimo tego jest nadal najtańszą alternatywą dla gazu i ropy naftowej.
Jak rozwiązać kryzys paliwowy? Czy samochody elektryczne są jednym ze sposobów na rosnące ceny energii?
Zarówno obecny, jak i poprzednie kryzysy paliwowe pokazały, że uzależnienie energetyki i transportu od surowców pochodzących z niestabilnych politycznie regionów świata może prowadzić do poważnych problemów. W latach 70. embargo wprowadzone przez OPEC na państwa popierające Izrael w wojnie izraelsko-egipskiej doprowadziło do rewolucji energetycznej i rozwoju technologii opartej na gazie oraz energii atomowej. Również dziś zwiększa się tempo przechodzenia na ekologiczne, odnawialne źródła energii. Na przykład coraz więcej kierowców wybiera samochody elektryczne, które są uznawane za przyszłość motoryzacji, a polityka Unii Europejskiej finalnie zmierza do zakończenia ery Diesla. Masowa wymiana pojazdów z silnikiem spalinowym na elektryczne mogłaby ograniczyć popyt na benzynę i olej napędowy, co miałoby przełożenie na obniżenie cen węglowodorów. Należy jednak pamiętać, że nadal spora część energii elektrycznej jest produkowana przy użyciu węgla czy gazu. Z tego powodu nadal konieczne są inwestycje w rozbudowę zielonej infrastruktury energetycznej.
Zobacz też:
Norma Euro 7 – od kiedy ma obowiązywać i jak wpłynie na branżę motoryzacyjną?
Samochód elektryczny versus diesel – porównanie kosztów użytkowania
Samochody elektryczne są tańsze od spalinowych pod względem eksploatacji z kilku względów. Ładowanie baterii z domowego gniazdka na ogół kosztuje mniej niż tankowanie oleju napędowego na stacji. Oczywiście poziomy cen tych dwóch paliw mogą się różnić w zależności od kraju, dopłat rządowych czy technologii wytwarzania energii elektrycznej. Analiza przeprowadzona przez federację Transport&Environment wykazała, że na przykład w Niemczech, gdzie energia elektryczna jest produkowana głównie przy użyciu gazu, w 2022 roku koszty ładowania baterii samochodu i tankowania oleju napędowego były porównywalne. Ale już w Hiszpanii kierowcy samochodów elektrycznych mogli zaoszczędzić aż do 117% kosztów, a w Polsce – nawet 170% w porównaniu z użytkownikami samochodów spalinowych. Większe znaczenie ma jednak fakt, że silnik elektryczny cechuje się znacznie wyższą sprawnością niż spalinowy. Dla jednostki elektrycznej wynosi ona 80-90%, a dla silnika wysokoprężnego – maksymalnie do 45%. Przejechanie 100 km samochodem elektrycznym może być nawet czterokrotnie tańsze niż spalinowym. Ponadto samochody elektryczne mają mniej skomplikowaną budowę i rzadziej wymagają kosztownych wizyt w warsztacie. W takich samochodach przyszłości stosowane są nowoczesne części samochodowe z tworzyw sztucznych (m.in. polipropylen spieniony), które zmniejszają ich wagę, wydłużają zasięgi i zapewniają wysoki komfort podróżowania.
Zobacz też: Co stanie się z samochodami z silnikiem spalinowym po 2025 roku?
Kryzys paliwowy a sprzedaż samochodów elektrycznych – jak przedstawia się poziom ich sprzedaży w czasach wspomnianego kryzysu?
Wszystko to powoduje, że pomimo trudnej sytuacji sprzedaż różnych rodzajów samochodów elektrycznych nie tylko nie spadła, lecz nawet pobiła nowy rekord. Według najnowszych danych ACEA w ostatnim kwartale 2022 roku samochody z alternatywnym napędem stanowiły 53,1% całkowitej sprzedaży, a łączna liczba rejestracji tego typu pojazdów wyniosła 1,3 miliona. Największym zainteresowaniem cieszyły się tzw. pełne hybrydy, a na drugim miejscu – pojazdy typu BEV. Udział tych ostatnich znacząco wzrósł w porównaniu z 2021 rokiem, z 9% do około 12%. W okresie od października do grudnia 2022 r. na terenie Unii Europejskiej zarejestrowano 406 tysięcy takich pojazdów, co wyraźnie pokazuje, że Europejczycy wybierają samochody elektryczne. Największe przyrosty sprzedaży pojazdów typu BEV odnotowano w Niemczech, Francji i Szwecji. Jednocześnie kurczy się rynek samochodów spalinowych, zwłaszcza z silnikiem Diesla. Biorąc pod uwagę, że w niektórych miastach istnieją ograniczenia w poruszaniu się takimi samochodami, będą one stopniowo ustępować miejsca pojazdom niemal zeroemisyjnym i bezemisyjnym.